Is het krijgen van kinderen nog wel verantwoord?

Begrijp me niet verkeerd. Ik hou ontzettend veel van mensen. Meer zelfs dan waarschijnlijk ooit zal worden begrepen. De vragen die ik in deze blog oprakel, zijn bedoeld om de mens wellicht op de lange termijn tegen zichzelf te beschermen; tegen overbevolking, voedseltekorten, armoede en milieucatastrofes. Overdreven en sentimenteel? Misschien, maar ik ben niet de enige die hier over nadenkt...
 

Reality hype en jeuk
De laatste maanden verschijnen er steeds meer reality shows op televisie die het dagelijks leven vastleggen van grote gezinnen (groter dan gemiddeld in ieder geval). Zoals 19 Kids & Counting, Sister Wifes (zeventien kinderen) en Een huis Vol (NPO die drie gezinnen met elf, twaalf en dertien kinderen volgt).

Hoewel ik nooit zal oordelen over de keuzes van andere mensen, kan ik het niet helpen dat mij bij het zien van dit soort programma's een akelig gevoel bekruipt. En niet alleen dan. Ook als ik gezinnen met meer dan twee kinderen op straat tegenkom, betrap ik mezelf er op dat ik stiekem van binnen denk: ''Er zijn al zo veel kinderen op deze wereld. Zijn we al niet met genoeg mensen op deze wereld? Laten we eerst maar eens proberen zonder oorlog en milieuproblemen op deze aarde samen te leven voordat we besluiten dat ons aantal moet groeien.''
Ik denk deze gedachte stilletjes. Er zijn niet veel mensen met wie ik ze hardop heb durven delen. Want het krijgen van kinderen is een vaststaand grondrecht waar niet aan getornd mag te lijken worden. Ongeacht leeftijd, sociale en mentale vermogens (en beperkingen), er zal niet snel iemand zijn die een grens stelt aan het aantal kinderen dat je mag krijgen.
Laat ik dan in ieder geval één van de weinigen zijn die de vraag hardop stelt of het wel goed en moreel verantwoord is om onder de huidige ecologische omstandigheden het aantal mensen nog te willen vermenigvuldigen. En dat is in principe het geval wanneer ieder stel méér dan twee kinderen krijgt, of wanneer een alleenstaande ouder meer dan één kind krijgt.

Tinkerbell

In 2014 kregen mijn twijfels en gedachten bijval toen ik de documentaire Save Our Children van kunstenares Tinkerbell voorbij zag komen. Tinkerbell besloot dit dilemma voor zichzelf op te lossen door middel van een radicale ingreep; een sterilisatie:
''Katinka Simonse, beter bekend als Tinkebell, heeft zich laten steriliseren omdat dat volgens haar de enige manier is om het probleem van het opraken van het voor de landbouw essentiële fosfaat op te lossen. Fosfaat is een belangrijk onderdeel van kunstmest. En dat wordt weer gebruikt voor voedselproductie. Maar als dat er straks niet meer is, dan hebben we een probleem: er is te weinig eten om de groei van de mensheid bij te houden. Dus heeft Tinkebell bedacht dat de wereldbevolking moet ophouden met groeien.''

In de documentaire is te zien hoe Tinkerbell onderzoekt in hoeverre het geschetste doemscenario rondom het fosfaat overschot eigen wel klopt. Omdat het haar niet lukt om aanwijzingen te vinden dat dit op een korte termijn een groot probleem zal worden, besloot ze dus later over te gaan tot een sterilisatie, waarvan de uitvoering te zien is in de documentaire.
Bij Paul en Witteman legde ze uit dat ze zichzelf met deze sterilisatie wilde beschermen tegen de drang die veel vrouwen rond hun 30ste levensjaar voelen opkomen om toch uiteindelijk wel aan kinderen te beginnen.


Bekijk de hele documentaire hier.

Alternatieven
Ik pleit niet voor een verbod op vermenigvuldiging, zoals in China het geval is. Daar mag je namelijk niet meer dan één kind krijgen. Daar is het namelijk vaak het geval dat de ouders van dit enigskind vaak torenhoge verwachtingen hebben van hun kind (Ze hebben er tenslotte maar één, en dit kind moet dus de visie van zijn of haar ouders in zijn ééntje waarmaken). De vraag is hierbij wederom hoe eerlijk een dergelijke situatie voor zo'n kind is.
Maar waarom is het bijvoorbeeld nog altijd zo ontzettend moeilijk en duur om een kind te adopteren? Om te voorkomen dat er kinderhandel ontstaat natuurlijk en om te controleren of de adoptie-ouders wel echt een serieus voornemen hebben om voor een geadopteerd kind te zorgen. Wat een gegronde reden is natuurlijk. Maar daar kan je tegenin brengen dat de controle op de adoptie van kinderen ook anders en beter geregeld zou kunnen worden, om kinderhandel te helpen tegengaan. En waarom moeten ouders met de wens om zelf kinderen te krijgen, zichzelf niet te legitimeren, maar ouders die het voornemen hebben een kind te helpen door middel van adoptie wel? Waarschijnlijk omdat de voedselschaarste en de milieuproblemen in de wereld nóg niet groot genoeg zijn in de wereld. Maar als dit dadelijk (wellicht al over 10 of 20 jaar) het geval is, zal het mij niet verbazen als een beperking op het krijgen van kinderen en de stimulering van adoptie de norm worden.
 

Lees is more
Om te voorkomen dat er van boven- of van buitenaf maatregelen getroffen moeten worden om de geschetste problemen in te perken, zou het mooi zijn, als mensen nu al meer over deze gevolgen van overbevolking zouden nadenken en dus ook meer bewust kiezen voor het aantal kinderen dat ze uiteindelijk krijgen. Wie zijn kinderen en kleinkinderen een mooie toekomst gunt, mét natuur, voldoende voedsel, goede milieu-omstandigheden en voldoende leefruimte, zorgt er dus voor (voor zover dat mogelijk is) dat hij zelf niet te veel kinderen neemt. Dat betekend in feite dat ieder mens dat nu op aarde rondloopt, niet meer dan één kind krijgt. Voor een stel, betekend dat dus, niet meer dan twee kinderen.
In Nederland krijgen gezinnen gemiddeld 1,7 kinderen. In Europa is het gemiddelde 1,54. Daarmee zou de Europese en Nederlandse bevolking op den duur dus mee moeten krimpen. Sommige mensen vinden dat een bedreigend vooruitzicht met het oog op de snel groeiende bevolking in opkomende wereldmachten. Maar de vraag is of een dergelijke vergelijking wel relevant is. Een Nederlands en Europees kind heeft vergeleken met India, China en Brazilie nog altijd meer en betere kansen op het gebied van het volgen van goed onderwijs, het verdienen van een goed salaris, gezondheidszorg, etc. Dit is eerder een kracht dan een zwakte: niet de kwantiteit, maar de kwaliteit van het individuele leven maakt dat een Nederlander/Europeaan een bijzondere voordeelspositie in kan nemen in de wereld. (zie ook de documentaire: Europese Smaak als Redding).
In de toekomst zal kwaliteit steeds belangrijker worden dan kwantiteit. Dat betekend niet dat we slechts één kind moeten krijgen en deze moeten belasten met torenhoge verwachtingen, zoals dat in China nu vaak al gebeurt. Maar dat betekend een weloverwoge keuze m.b.t. het krijgen van kinderen met de oog op de toekomst. Waarbij het individu voldoende kansen geboden kan worden om door middel van goed onderwijs een stabiele positie te verwerven in de wereld, zonder hier een verwachting aan te hangen. Kiezen vanuit een goed geïnformeerd bewustzijn, in plaats van uit verlangen dus.